"Romanlarda anlatıcının konumu ve tutumu" ifadesi ne anlama geliyor?

tarafından **GoDFaTHeR** Perş. Mayıs 20, 2010 1:34 pm

Romanlarda Anlatıcı ve Bakış Açısı

Bilindiği gibi her anlatmaya dayalı eserin mutlaka bir anlatıcısı bulunmalıdır. Söz konusu anlatıcının
tahkiyeli eserde görülüşü rolü ve fonksiyonu geçmişten günümüze kadar
oldukça farklılık arzeder. Muhtemelen devrin şartları gereği eski tahkiyeli eserlerde anlatıcı kendini Gizlemek yerine açıkça hissettirmek yolunu tutmuştur.

Tahkiyeli eser terminolojisinde "yazar-anlatıcı" adıyla anılan bu kişiler gerekli gördüklerinde olayların akışını keserek çeşitli bilgiler verirler yorumlar yaparlar.Üstelik bunu yazarın asli görevi olarak kabul ederler.Günümüzde bu anlayış tamamen değişmiştir.Modern romanlarda anlatıcı mümkün mertebe kendini gizlemeyi hedeflemiştir.işte bu bilgiler çerçevesinde.tahlil edilen tahkiyeli eserde
anlatıcının konumunu belirlemek gerekir.Tahkiyeli eserlerde karşımıza
çıkabilecek anlatım şekilleri ve mahiyetleri hakkında kısaca şunları
söyleyebiliriz:

a) 1. Tekil Şahıs Ağzından Anlatım: Daha çok otobiyografik nitelikli
tahkiyeli eserlerde görülür.Bu ifade şeklinde anlatanla anlatılan aynı
şahıs olduğu için mesafeyi korumak oldukça zordur.Bundan dolayı da sıkça başvurulan bir anlatım şekli değildir.

b) 2. Çoğul Şahıs Ağzından Anlatım: Çok az başvurulan bir anlatım
tarzıdır. Bu anlatımda 2.çoğul şahıs eki dikkati çeker.
Almışsınız.vermişsiniz gibi.

c) 3.Tekil Şahıs Ağzından Anlatım Tahkiyeli eser unsurlarına hem içten
hem de dıştan yaklaşım imkanı sağladığı için sıklıkla başvurulan bir
anlatım şeklidir. Bu anlatımda 3. tekil şahıs ekinin kullanılması
esastır. Geldi gitti gibi.

ç) Karışık Anlatım Yukarıdaki maddelerde açıklanan anlatım tarzlarından
her üçünün veya ikisinin bir arada uygulanmasından oluşur.

Bakış Acısı: Kısaca ifade etmek gerekirse " bakış açısı" :" anlatılanın
görüldüğü ve yansıtıldığı nokta" 'dır.Bir başka söyleyişiyle tahkiyeli eserlerde anlatıcının olaylarfigürler nesneler fikirler
zaman ve mekan gibi anlattığı hemen her şey karşısındaki takındığı
tavra bakış açısı denir. Bakış açısı şu şekillerde karşımıza çıkabilir:

a. Tarafsız (nötr) fikir belirtmeyen.

b. Sezdiren tesbit ve teşhis eden.(Memleket Hikayeleri)c. Beğenen takdir ve tasdik eden. (Tarihi ve dini romanlar)

c. Tenkit yönelten ve öz eleştiride bulunan. (Mai ve Siyah)

ç. Tehzil (alay) eden küçümseyen. (EfruzBey) Bunlardan bazılarını bir arada görmek de mümkündür. (Üzümcü)