Jean Baptiste Lamarck'ın Düşünceleri

Jean Baptiste Lamarck'ın Düşünceleri

Organik evrim konusunda ilk kapsamlı kuram 1809 yılında
yayınlanan ''Philosophie Zoologique'' adlı yapıtıyla Fransız zooloğu Jean
Baptiste Lamarck ' a (1744-1829) aittir.
Lamarck zamanının
meslektaşları gibi tüm canlıların gelişimlerini ve
işlevlerini denetleyen bir canlılık gücüyle donatıldığına ve değişen
çevre koşullarına karşı bir savaşım gücünün olmadığına inanıyordu.
Kitabında hayvanları karmaşıklıklarına göre
düzenlemeye çalışırken yanlışlığı daha sonra
kesin olarak saptanan bir varsayım ileri sürdü.

''Eğer bir organ fazla kullanılıyorsa o organ gelişmesini
sürdürerek daha etkin bir yapı
kazanır.''

Bu varsayıma ''Lamarckizm'' denir. Ayrıca canlıların yaşamı boyunca
kazanmış olduğu herhangi bir özelliğin gelecek döllerle
geçtiğine inanmıştı.

Örneğin demircinin oğlunun kol kasları diğerlerine göre daha iyi
gelişir. Zürafaların atası kısa boyunlu olmalarına karşın yaşadıkları ortamın bir
zaman sonra kuraklaşarak dibi çıplak ve çayırsız
ağaçların bulunduğu ortama dönüşmesi sonucu zürafalar ağaçların
yapraklarıyla beslenmek zorunda kalmışlar ve böylece boyunları dölden
döle uzamıştır. Körfarelerin gözlerini karıncaayısının dişerini
yitirmesini; su kuşlarının perde ayakları kazanmasını bu şekilde
açıklamıştır.

Tüm bu açıklamalar kalıtımın yasaları ortaya
çıkartılmadan önce çok iyi bir açıklama
şekli olarak benimsendi. Fakat kalıtım konusunda bilgiler gelişince özellikle Weismann tarafından
somatoplazma ile germplazma arasındaki kuramsal farklar bulununca evrimsel değişmenin vücut hücrelerinde
olmadığı sadece eşeysel
hücrelerdeki kalıtsal meteryalin etkisi ile yürütüldüğü anlaşıldı.

Böylece Lamarck'ın varsayımı tümüyle geçerliliğini yitirdi. Çünkü bir
birey gerçekte belirli ölçüde çevre koşullarına uyumunu doğduğu zaman taşıdığı
kalıtım meteryalinin izin verdiği ölçüler içerisinde yapabilir ve ancak
bu özellikleri gelecek döllere verebilir. Buffon ve Erasmus Darwin de
buna benzer fikirler ileri sürmüşler; fakat inandırıcı olamamışlardır.