90 Yıl Önce Aşk-I Memnu Toplumun Ahlakını mı Bozmuş

tarafından **_NeRiSSa_** Ptsi Mayıs 31, 2010 10:10 pm

Miraç Zeynep Özkartal / Milliyet Cadde

90 yıl önce 'Aşk-ı Memnu' toplumun ahlakını mı bozmuş?

Çetin Altan ile bu hafta RTÜK'ün 'Aşk-ı Memnu' dizisine yaptığı, 'dizide yer alan yasak aşkın toplumun manevi değerlerini bozduğu' uyarısını konuştuk

RTÜK, Bihter Adnan Bey'i aldatıyor diye 'Aşk-ı Memnu'ya, "Türk toplumunun manevi değerlerine, örf ve adetlerine uygun değil" dedi. Ama en çok seyredilen dizilerden biri bu...
Kozmoz dediğimiz Evren, bizim galaksimiz, sürekli bir değişim içindedir. Doğuyorsun, yaşıyorsun, kayboluyorsun, yerine çocuklar kalıyor. Dişi erkek dengesi içindeki bir bütünleşmeyle oluyor bu üretim. Bu doğanın bir yasası, yerçekimi yasası gibi. Sen bunu baskı altına aldığın vakit, ortaya birtakım anomaliler çıkıyor, psikopatoloji çıkıyor. Acaba psikopat karga var mıdır? Yok, çünkü böyle bir baskı yok. Dişi - erkek çiftleşmesinin bir düzen içine alınması meselesi neden gerekiyor da örf ve adet diye kavramlar karşımıza çıkıyor? Bu ekonomiyle ilgili.

Ekonomiyle ne ilgisi var?
Kızını bıraktığın zaman ya davulcuya varır ya zurnacıya dedikleri hikaye. Doğa kuşakların daha iyi olmasını istediği için birbirine denk gelen kadınla erkeğin aşkı doğar. Bu ekonomiyle çatıştığı zaman, zengin adam tabii daha iyidir. Halit Ziya da bunu bilerek yazmış zaten 'Aşk - ı Memnu'yu... Doğaya karşı çıkılamaz. O zaman aldatmacaya kayıyor hikayemiz. Gövde başka bir şey istiyor, çünkü ekonomi yok evrende.

Herhangi bir toplumun değerlerine uygun mudur ki ihanet, Türk toplumuna uygun değil diye altı çiziliyor?
Ben sana başka bir soru sorayım: Onca sene savaşlar mavaşlar, hiç mi kaydırma olmadı büyükannelerimiz arasında mesela? Onun için de annesinin ismiyle gömülür islam'da ölüler. Eski yazarlardan Vâlâ Nureddin çok güzel bir hikaye anlatmıştı bana. Eski, kafesli evler. Bohçacılar mektup getirip götürüyor kimseye çaktırmadan. Vâlâ Nureddin de gazeteci ama sabahtan akşama büroda çalışmıyor. Hem de istanbul'un en muhafazakar kesiminde, Üsküdar'da bir hanımla böyle bir ilişkisi olmuş. En nihayet o gün eve almış kadın Vâlâ Nureddin'i, hemen yer yatağını sermiş. Vâlâ orgazm olduğu vakit, kadın "Afiyet şeker olsun efendim" demiş.

RTÜK "Bizim manevi değerlerimizi bozuyor" diyor ama bizim "Baldız baldan tatlıdır" diye de bir lafımız var.
Bizim topluma aykırıdır derken aslında 'göstermek istediğimiz bize' aykırıdır demek istiyor. O örf ve adetlere bir daha bakmak lazım. Kız birine kaçtığında töre cinayeti oluyor. Onu satıyorlar çünkü, kız kaçarsa başlık parası gelmiyor.

Suçlamalar hep kadın üstüne... Eminim Adnan Bey aldatsaydı, bu kadar tantana kopmazdı.
Kopmazdı tabii. Erkekler çapkınlık hikayesi anlatmaya bayılır. Ama burada matematik bir hata var, hep aynı kadınla olmuyor ya bu! Ne kadar çapkın erkek varsa o kadar da çapkın kadın var demektir. Ama kadınlar susar. Baktığın vakit Monet'nin de 'Kırda Yemek' tablosu yüzünden başı belaya girmişti. Mahkemeye de gitmiştir, "O kadın olduğu gibi, sizin kafanız onu müstehcen görüyor" demiştir.

Halit Ziya Uşaklıgil romanı yazdığında da başına dert açılmış mı?
Kimsenin okuduğu yoktur ki Türkiye'de başına dert gelsin. Kimin haberi vardı ki 'Aşk-ı Memnu'dan, dizi olunca fark edildi. Kitap yazılırken toplumun gerçekleri mi yansıtılmış, yoksa toplumun bu kitabın etkisiyle mi ahlakı bozulmuş? Böyle şey mi olur yahu?

Bugün bu kadar tartışılan bu aşk hikayesinin, bundan 90 yıl önce yazıldığında kıyamet kopardığını düşünebilir halbuki...
Kimse okumazsa nasıl kopsun? Ama siyasi bir şiir olsaydı kıyamet kopardı. O zaman da gazeteciler öldürülüyordu. Bakma, buradan da iyi adamlar geçti... Ama Yakup Kadri telif haklarıyla mı geçindi? Büyükelçiydi. Falih Rıfkı milletvekiliydi. Halit Ziya da bürokrattı. Örf ve adetimizde telif hakkı yoktur çünkü. Niye gerçeklerden bu kadar kaçınıyor bizim örf ve adetlerimiz, manevi değerlerimiz, asıl soru o! Biz neden bir türlü gelişmiş olamıyoruz da hep 'gelişmekte olan' ülke oluyoruz?