Berat Kandili

Şâban ayının on beşinci gecesi Beraat
gecesidir. Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer
almaktadır: Vergi ödendiği zaman nasıl ki vergi borçlusuna borcundan
kurtulduğunu gösteren bir belge veriliyorsa Allah Azze ve Celle de
Berat Gecesinde mü'min kullarına berat yazar.


Zaten bu gecenin dört adı vardır: "Mübarek
Gece" "Berae Gecesi" "Sakk Gecesi. Belge ve
senet. (Allah Teala bu gece mü'min kullarına beraet yazar)" "Rahmet Gecesi." "Berat beraet" kelimesi
"el-berâe" kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir. Beri olmak aklanmak temiz ve suçsuz çıkmak
demektir. "Berâet" iki şey arasında ilişki olmaması kişinin bir yükümlülükten
kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir.



Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup
İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Beraat Gecesi denmiştir. Bir
kısım âlimlerin kıblenin Kudüs'teki
Mescid-i Aksâ'dan Mekke'deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin
ikinci yılında Beraat Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye
ayrı bir önem kazandırmaktadır.


Şöyle denilmiştir: Yeryüzündeki müslümanların
iki bayram günü olduğu gibi göklerdeki meleklerin de
iki bayram gecesi vardır. Meleklerin iki bayram gecesinden biri Şâban ayının on beşinci
gecesi olan Beraat gecesi; diğeri ise Kadir gecesidir. Müslümanların iki
bayram günü ise; Ramazan ve kurban bayramı günleridir. Bu sebeple Şâban
ayının on beşinci gecesi olan Beraat gecesi meleklerin bayram gecesi
olarak isimlendirilmiştir. Beraat gecesine 'Kefaret gecesi' de denilir.
Bir hadis-i şerifte "Kim bayram gecesini ve
Şâban ayının on beşinci (Berat) gecesini ibadetle ihya ederse kalplerin öldüğü günde o
kişinin kalbi ölmez" (İbn Mâce) buyrulmuştur. Bu gecenin bir adı da
"şefaat gecesi"dir.



Bunun delili şu hadis-i şeriftir: "Resûlullah
(s.a.v) Şaban ayının on üçüncü gecesi ümmetine şefaat etmek için dua
edip yalvardı; kendisine ümmetinin üçte birine
şefaat etme izni verildi. On dördüncü gecesi yine dua edip yalvardı; bu
sefer üçte ikisine şefaat etme yetkisi verildi. On beşinci gecesi bir
daha yalvardı bu sefer de kaçak develer gibi
Allah'tan kaçanlar dışında bütün ümmetine şefaat etme izni verildi."
(Ebû Davud) Bu gecenin diğer bir ismi de "mağfiret gecesi"dir. Şu
hadis-i şerif buna işaret eder: "Allah Teala (c.c) Şaban’ın on beşinci
gecesi kullarına nazar eder ve yeryüzünde bulunanlardan şirk koşanlarla
haset edenler hariç bütün müminleri mağfiret
eder." (İbn Mâce) Diğer hadislerde bu affın dışında
tutulanlar içinde haksız yere cana kıyanlar anne babasına asi olanlar sürekli içki içenler ve
akraba ile hukukunu kesenler de zikredilmiştir. Beraat gecesiRabbimiz tevbe istiğfar ederek pişmanlık
duyan günahkârların cümlesini affedeceğini bildiriyor.


Ancak şu sekiz sınıfın KESİN
TEVBE ETMEDİKÇE bu aftan istifadelerinin olamayacağını da işaret
ediyor:

1-Allah'a şirk koşanlar.

2-Ana-babalarına isyan eden onların kablerini kırıp
gönüllerini yıkanlar.

3-İçkiye devam edenler.

4-Falcılık edip gelecekten haber verenler.

5-Din kardeşine besledikleri kinden vazgeçmek
istemeyenler.


6-Adam öldürmekten pişmanlık duymayanlar.

7-Nikâhsız aile ile yaşayanlar.

8-Akrabalarıyla alâkayı kesip ihmal edenler.


Şüphesiz ki bu günahların sahipleri bu gecede
derin bir tevbe istiğfarda bulunur da kesin pişmanlık haline
girerlerse ilâhi aftan yararlanırlar.İnsanlaraın aftan yararlanamama
sebebi kesin bir dönüş yapmayışları ciddi bir tevbe istiğfar haline
girmemeleridir.





Beraat Gecesinin
Özelliği ve Önemi: Nasıl dünya
işlerimizde genellikle yıllık bir kar zarar hesabı yapıyor ve bu hesaba
göre gelecekle ilgili plan ve program hazırlıyorsak ; ahiretimizle
ilgili hesapları da yapmamız gereklidir.


Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir.
Beraat Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar.


Duhan Sûresinin 2. 3. ve 4. âyetlerinin
Beraat Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir. Âyetlerin meali şöyle: "O
apaçık kitaba and olsun ki biz onu gerçekten mübarek
bir gecede indirdik. Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün
hikmetli işler o gecede tefrik olunur."


Bu âyetler hakkında iki görüş vardır. Çoğu
tefsir bilginlerinin görüşüne göre bu mübarek gece Kadir
Gecesidir. İkrime bin Ebi Cehil'in de dahil olduğu bir grup alim ise; bu
gecenin Beraat Gecesi olduğunu söylemişlerdir. Her iki tefsiri
birleştiren diğer bir görüşe göre de hikmetli işlerin
ayırımının yapılmasına Beraat Gecesinde başlanmakta ve bu işlem Kadir
Gecesine kadar devam etmektedir.




bu hikmetli işler
nelerdir ve âyetin mânası nedir? Yıllık
kader programı: İbni Abbas'tan rivayet edildiğine göre hikmetli işlerin
birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir: Bu seneden
gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler
tarafından defterlere yazılır. Rızıklar eceller zenginlik fakirlik ölümler doğumlar hep bu esnada
kaydedilir.

O yılki hacıların sayısı bile bu devrede
takdir olunur. Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı
kaydedilir. Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir.
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir.


Ameller nüshası dünya semasında görevli melek
olan İsrafil'e verilir ki bu büyük bir melektir. Ölüm ve musibetlerle
ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir. Fahreddin
er-Râzî"nin açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat
Gecesinde başlar Kadir Gecesinde
tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir. (Hülâsâtü'l-Beyân.
13:5251.)


Kur'ân'ın bu gecede
indirilmesi meselesine ise şöyle bir açıklama getirilmektedir:
Beraat gecesi Kuran-ı Kerimin Levh-i
Mahfuzdan dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Buna inzal denir.
Kadir gecesinde ise Peygamberimize ilk kez ve parça parça indirilmeye
başlanmıştır. Buna da tenzil denir.


Beraat Gecesi ibadeti:
Bu geceyi ibadet ve taatle geçirmenin pek çok sevabı ve feyzi vardır.
Bu konuda Resul-i Ekrem (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Şaban ayının yarısı
(Beraat gecesi) olduğunda gecesinde kalkın ibadet
edin gündüzünde de oruç
tutun! Muhakkak ki yüce Allah o günde dünya semasına
iner ve imsak vaktine kadar şöyle der: "Affedilmeyi dileyen yok mu affedeyim. Rızık isteyen
yok mu rızık vereyim.
Şifa dileyen yok mu şifa vereyim. Şunu
isteyen yok mu vereyim…” (İbn Mâce) Bu geceye mahsus belirli bir ibadet
yoktur.Gecenin manevi değeri dolayısıyla çokça tevbe ve istiğfarla namaz Kur'ân tilaveti zikir ve salavatlahayır dualarla geçirilmesi bu gece vesilesiyle
muhtaçlara yardım ve benzeri hayırlı amellere özel bir önem verilmesi
müstehaptır. Kaza namazının kılınması daha isabetli olacaktır. Beraat
Gecesi Duası Peygamber Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselam bu gece Rabbine
şöyle dua etmiştir: "Allahım azabından affına gazabından rızana
sığınırım Senden yine Sana iltica
ederim. Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen Kendini sena ettiğin
gibi yücesin. (et-Tergib ve't-Terhîb 2:.119 120.) Beraat Duası Bazı
mâna büyüklerinin de şöyle bir duası vardır: "Allahım şayet ismimi saîdler
defterine yazdıysan orada sabit kıl. Şayet
ismimi şakiler defterine yazdıysan oradan sil. Çünkü Sen buyurdun ki 'Allah dilediğini siler
yok eder dilediğini de sabit
bırakır Levh-i Mahfuz
Onun katındadır. "( 12 Ra’d Suresi 39; Mecmuatü’l-Ahzab 1:597) Bu idrak ve şuur
içinde ihya edeceğimiz Beraat Gecesinin hepimiz için hayırlara vesile
olmasını Cenab-ı Haktan niyaz edelim.






dip-Not;Semerkand Araştırma Merkezi CUMA SOHBETLERİ esas alınarak konu
ile ilgili diğer kaynaklardan yararlanılarak hazırlanmıştır.